ผู้แต่ง :: พระครูสิริรัตนานุวัตร

พระครูสิริรัตนานุวัตร (2553)

บทนำ

       เรื่องสงกรานต์นี้ ประการแรกขอทำความเข้าใจเบื้องต้นก่อนว่า เนื่องจากได้ยินหลาย
คนนิยมเรียกกันว่าประเพณีบ้าง เทศกาลบ้าง สำหรับผู้เขียนแล้ว จะใช้คำว่า เทศกาลสงกรานต์
เพราะพิธีการเช่นนี้จัดเป็นเทศกาล เนื่องจากว่าเกิดขึ้นตามการเสวยฤกษ์ของราศีเมษ บรรจบ
ครบรอบในวันที่ ๑๓-๑๔-๑๕ เดือนเมษายนของทุกปี คือเกิดขึ้นปีละ ๑ ครั้ง เรียกว่าเกิดมา
ตามกาลเวลา ไม่ได้มีขึ้นตามที่คิดอยากจะให้มี ในลักษณะเดียวกันนี้ ก็มีทอดกฐิน ลอยกระทง
หรือประเพณีประจำเดือน (จากเทศกาลฮีดสิบสองคลองสิบสี่) ส่วนที่เรียกว่าประเพณีนั้น เป็น
กรณีที่คนส่วนมากนิยมถือกันมาช้านาน แต่ไม่จำกัดเวลาทำ คือทำเวลาใดก็ได้ เช่นประเพณี
แต่งงาน ขึ้นบ้านใหม่ บวชพระบวชเณร ทอดผ้าป่า ถวายสังฆทาน จึงฟันธงได้เลยว่า
เทศกาลสงกรานต์ คำว่า “สงกรานต์” มาจากภาษาสันสฤกตว่า สํ-กรานต แปลว่า ย้ายที่ เคลื่อนที่
หรือย่างขึ้น คือว่า ดวงอาทิตย์ย่างขึ้นสู่ราศีใหม่ คนไทยถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ ซึ่งตรงกับวันที่
๑๓-๑๔-๑๕ เมษายนของทุกปี แต่วันสงกรานต์นั้นคือ วันที่ ๑๓ เมษายน เรียกว่า วันมหา
สงกรานต์ วันที่ ๑๔ เป็นวันเนา วันที่ ๑๕ เป็นวันเถลิงศก สำหรับวันเถลิงศก แปลว่า “วันขึ้น
ศกใหม่” คือจุลศักราชใหม่ การที่เปลี่ยนวันขึ้นศกใหม่มาเป็นวันที่ ๓ ถัดจากวันมหาสงกรานต์
นี้ก็เพื่อให้แก้ปัญหาเวลาขาด เพราะอาจมีปัญหาติดพันเกี่ยวกับชั่วโมง นาที วินาที ยังไม่ครบ
ถ้วน คนไทยถือคติปีใหม่นี้ ด้วยการเฉลิมฉลองกัน ก็พอ ๆ กับเฉลิมฉลองในวันปีใหม่สากล คือ
วันที่ ๑ มกราคม นั่นเอง ดูเนื้อหาฉบับเต็ม

 

(ที่มา: สารนิพนธ์ ปี ๒๕๕๓)